"Spartakus"

 W 1950 roku Howard Fast, niegdyś członek Partii Komunistycznej, odsiadywał wyrok trzech miesięcy więzienia za to, ze odmówił odpowiedzi na pytania Komisji do Spraw Działalności nie- Amerykańskiej.
Za kratkami przyszedł mu do głowy pomysł na powieść będącą alegorią mccarthyzmu, opowiadającą o wielkim powstaniu niewolników, do którego doszło w Rzymie w 71 roku przed naszą erą.  Po tym, jak siedmiu wydawców odrzuciło książkę, Fast wydał ją własnym sumptem.

Howard Fast.


Pod koniec 1957 roku Kirk Douglas rozglądał się za nowymi projektami dla swojej firmy producenckiej Bryna Productions. Kiedy dowiedział się o powieści "Spartakus", od razu uznał, że byłby z tego film, ze świetną rolą. Szkopuł w tym, że Fast sam postanowił sam napisać scenariusz. Kilka miesięcy później przedstawił ponad stustronicowy treatment, który zdaniem Douglasa do niczego się nie nadawał.   
Tymczasem Yul Brenner razem z wytwórnią United Artists przymierzali się do własnego filmu o Spartakusie, zatytułowanego "Gladiatorzy".  Nad scenariuszem pracował inny twórca z czarnej listy, Abe Polonsky. Douglas musiał się śpieszyć. Potrzebował "najszybszego i najlepszego scenarzysty w branży" Czyli Daltona Trumbo.

Dalton Trumbo.


W ciągu zaledwie kilku dni przygotował długi treatment, w którym zdiagnozował główną wadę powieści Fasta. Do tej pory tytułowy bohater był pozbawiony osobowości. " Historia buntu gladiatorów to historia Spartakusa. To opowieść o tym, jak ze zwierzęcia staje się przywódcą"
Douglas był zachwycony, natomiast Fast wpadł we wściekłość, kiedy dowiedział się o nowym treatmencie. Ponieważ miał prawo veta i mógł pokrzyżować plany filmowców. Douglas zdecydował, że  Fast i Trumbo będą niezależnie od siebie pracować nad dwiema różnymi wersjami scenariusza.

Trumbo i Douglas szybko się zaprzyjaźnili. Scenarzysta dostał od gwiazdora szarą papużkę, która odtąd siadywała mu na ramieniu, kiedy stukał w klawisze maszyny do pisania. 

Kirk Douglas

Kiedy Trumbo i Fast złożyli scenariusze, nie było żadnych wątpliwości co do tego, który z nich wypadł lepiej. Douglas pozyskał też trzech brytyjskich gwiazdorów: Laurence'a Oliviera, Petera Ustinova i Charlesa Laughtona. To wystarczyło, aby wytwórnia Universal dała "Spartakusowi" zielone światło.  
Udało się wygrać wyścig z Yulem Brennerem. W styczniu 1959 roku Trumbo przekazał producentom poprawioną, ostateczną wersję scenariusza.  Krótko po rozpoczęciu zdjęć do gigantycznej produkcji, kręconych między innymi w Dolinie Śmierci w Kalifornii, Douglas zwolnił reżysera ANthony'ego Manna i na jego miejsce zatrudnił trzydziestoletniego Stanleya Kubricka, z którym pracował przy filmie "Ścieżki chwały".  Mann zaczął w odwecie puszczać plotki, że scenariusz "Spartakusa" wyszedł spod ręki Daltona Trumbo. Prasa plotkarska szybko podchwyciłą temat. Douglas wpadł w panikę. Jeśli zrobi się afera, stracimy wszystko"- powiedział swojej żonie.
Scenariusz "Spartakusa" nabrał dla Trumbo wyjątkowego znaczenia, stał się ważniejszy niż wszystkie, które napisał do tej pory. - nawet mimo tego, że Stanley Kubrick zaczął wkrótce wprowadzać rozmaite poprawki. "Głóna myśł filmu to moja zasługa. Jest prosta i jak sądzę, bardzo przystaje do dzisiejszych czasów: senat i lud republiki rzymskiej za wszelką cenę pragną uniemożliwić Spartakusowi i jego zwolennikom odzyskanie wolności. Choć Spartakus zostaje ostatecznie skazany na ukrzyżowanie, Trumbo nie  chciał, by widzowie uważali go za postać tragiczną. "Spartakus zwycięża" podkreślał.
Aby wyraźniej podkreślić przesłąnie filmu, napisał nową scenę, w której rzymski dowódca Krassus zwraca się do pokonanych niewolników, by wydali swojego przywódcę, na co jeden z nich odpowiada :"Spartakus to my". Douglas postanowił pójść dalej. Wymyślił, że wszyscy niewolnicy jeden po drugim będą wołali : "Spartakus to ja "

                                                                    

                                                                 "Spartakus" 



"Spartakus" wszedł na ekrany w październiku 1960 roku i zajął pierwsze miejsce na liście największych hitów roku. 

                                                                 "Spartakus" Na zdjęciu Kirk Douglas