Stara Baśń

 

🏰 Tajemnicze początki państwa polskiego

• Brak pisemnych źródeł z czasów przedchrześcijańskich sprawił, że nasi przodkowie tworzyli legendy, by wyjaśnić genezę państwa.

• Opowieści te były przekazywane ustnie, a ich autorzy pozostają nieznani. Dopiero kronikarze, jak Gall Anonim, zaczęli je spisywać.

• W legendach splatają się elementy mitologiczne, społeczne i historyczne, tworząc fundament narodowej tożsamości.

👨‍🌾 Skąd się wzięło imię Piast?

• Piast był prostym rolnikiem, który według legendy gościł tajemniczych wędrowców podczas postrzyżyn swojego syna Siemowita.

• Wędrowcy przepowiedzieli, że Piast i jego potomkowie będą rządzić krajem, co się spełniło – tak narodziła się dynastia Piastów.

• Imię „Piast” pochodzi prawdopodobnie od słowa „piasta” – części koła, co symbolicznie może oznaczać centrum wspólnoty.

• 
  

  
  
  

🐭 Legenda o Popielu i myszach

• Popiel był okrutnym i chciwym władcą, który według legendy otruł swoich stryjów, by przejąć władzę.

• Za karę został pożarty przez myszy w wieży nad Gopłem – dziś znanej jako Mysia Wieża w Kruszwicy.

• Historia ta symbolizuje upadek tyranii i narodziny nowego, sprawiedliwego porządku – rządów Piasta.
  
  Temat ten podejmuje "Stara Baśń" Ignacego Józefa Kraszewskiego
  
  

  „Stara baśń” Józefa Ignacego Kraszewskiego to powieść historyczno-legendowa osadzona w IX wieku, ukazująca mityczne początki państwa polskiego. Łączy fabularyzowaną historię z podaniami o Popielu i Piaście, tworząc barwną wizję słowiańskiej przeszłości.

  📖 Fabuła „Starej baśni”

  • Akcja toczy się wśród plemion Polan, w czasach przedchrześcijańskich.

  • Głównym antagonistą jest okrutny kneź Chwostek (utożsamiany z Popielem), który wraz z żoną Brunhildą próbuje wprowadzić absolutną władzę, wzorowaną na niemieckim modelu.

  • Popiel oślepia młodego Leszka, morduje kmieci zatrutym miodem i zdradza swoich krewnych, co prowadzi do buntu ludu pod wodzą Miłosza.

  • Po oblężeniu wieży, Popiel i Brunhilda giną, a władzę przejmuje Piast – prosty, mądry kmieć, wybrany zgodnie z przepowiednią kapłana Wizuna.

  • Drugim wątkiem jest historia miłosna Domana i Dziwy, która początkowo pragnie służyć bogom, ale ostatecznie wybiera życie u boku ukochanego.

  🏺 Prawda historyczna i fikcja

  • Kraszewski opierał się na legendach i podaniach, . o Popielu i Piaście, które nie mają potwierdzenia w źródłach historycznych.

  • Powieść ukazuje słowiańskie obyczaje, takie jak Noc Kupały, postrzyżyny, wiece, obrzędy pogrzebowe – inspirowane badaniami etnograficznymi autora.

  • Niektóre postacie (jak Wizun czy Jaruha) są fikcyjne, ale pełnią funkcję symboliczną – kapłani, uzdrowicielki, strażniczki tradycji.

  • Kraszewski nie rekonstruuje historii dosłownie, lecz tworzy mit założycielski, który miał wzmacniać tożsamość narodową w czasach zaborów.

  ✨ Znaczenie utworu

  • „Stara baśń” to pierwszy tom cyklu „Dzieje Polski”, wydany w 1876 roku.

  • Przez lata była lekturą szkolną, a w 2017 przywrócono ją jako lekturę uzupełniającą.

  • Powieść bywa uznawana za prekursora polskiej fantasy osadzonej w realiach słowiańskich.

    
    
    
    
    

    „Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem” to film Jerzego Hoffmana z 2003 roku, który przenosi widza w czasy przedchrześcijańskiej Polski, ukazując legendę o Popielu, Piaście i narodzinach państwa polskiego. To epicka opowieść o tyranii, buncie i duchu wspólnoty.

    🎬 Fabuła i tło historyczne

    Akcja filmu rozgrywa się w IX wieku, sto lat przed chrztem Polski. Władcą nadgoplańskiego kraju jest książę Popiel, który dla utrzymania władzy morduje swoich krewnych. Jego okrucieństwo wywołuje bunt ludu, na czele którego staje Ziemowit, młody wojownik zakochany w Dziwie – dziewczynie przeznaczonej bogom. W tle pojawia się Piastun, mądry starzec, który symbolizuje odrodzenie i sprawiedliwość.

    Film ukazuje rytuały słowiańskie, konflikty społeczne i duchową przemianę, prowadzącą do upadku tyranii i narodzin nowego ładu.

    👥 Obsada i realizacja

    • Reżyseria: Jerzy Hoffman

    • Scenariusz: Jerzy Hoffman i Józef Hen, na podstawie powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego

    • Główne role:

      • Michał Żebrowski jako Ziemowit

      • Bogdan Stupka jako Popiel

      • Marina Aleksandrowa jako Dziwa

      • Daniel Olbrychski jako Piastun

      • Małgorzata Foremniak, Anna Dymna, Jerzy Trela i Krystyna Feldman w rolach drugoplanowych

    Film był kręcony . w Biskupinie, Rogalinie i Żninie, z dbałością o scenografię i kostiumy oddające klimat epoki.

    🎥 Zobacz więcej – materiały wideo

    1. – pełna wersja filmu z dramatyczną historią Popiela i Ziemowita.

    2. – początek opowieści, wprowadzenie do świata Prasłowian.

    3. – angielski zwiastun ukazujący epicki charakter filmu.

    4. – kontynuacja historii, rozwój konfliktu i miłości.

    5. – wywiad z reżyserem o jego twórczości i pasji do historii.

    6. – uroczystość poświęcona Hoffmanowi, z refleksją nad „Starą baśnią”.

    ⭐ Znaczenie filmu

    Film Hoffmana to wizualna reinterpretacja narodowej legendy, która łączy historię, mit i emocje. Choć nie jest wierną rekonstrukcją faktów, to buduje tożsamość kulturową, pokazując siłę wspólnoty i odrzucenie tyranii.

  •